Speech van projectleider Helena Hartholt op vrijdag 17 februari 2023 bij de opening van de expositie 'In Beweging' over de Ontdek- en Ontwikkelplekken.

Ieder van ons begeeft zich in zijn of haar leven wel eens in een liminal space. Jawel een liminal space. Een antropologische term die gaat over een ruimte waarin je de route niet kent. Waar geen kaart van is, geen wegwijzers en ook geen eindpunt in zicht is. Een ruimte die onbekend en vreemd en soms heel ongemakkelijk. Een tussentijd. Waar we tussen het vertrouwde en het onbekende in zitten. Waar zowel leegte als kansen zijn. Een ruimte waarin je op de drempel van iets nieuws staat. Waarin we overgaan van wie we ooit waren, naar wie we gaan worden. Een drempelruimte.

Het project Ontdek- en Ontwikkelplekken van Coöperatie OngeEikt was zo’n drempelruimte voor meer dan 20 mensen in de afgelopen 1,5 jaar. Een veilige plek voor iedereen, maar vooral voor vrouwen tussen 25 en 65 jaar, die om wat voor reden even niet wisten hoe hun route door het leven eruit zou zien. Die al langere tijd thuis waren. Soms al jaren. Die gestruikeld zijn in werk, studie, door rouw, burn-out of ziekte. Of ontworteld zijn omdat ze gevlucht zijn uit hun thuisland, omdat het daar te onveilig was. Die in tussentijd leven. Stuk voor stuk mooie mensen, die hun perspectief niet in beeld hadden en/of niet wisten hoe of met wie ze een perspectief konden realiseren. Die het vertrouwen in zichzelf en de wereld verloren. Die ontmoedigd zijn geraakt. Zich alleen voelen staan.

Het beste dat we voor iemand in een liminal space kunnen doen, is een veilige bedding creëren waar vanuit iemand zijn eigen route kan kiezen. Waar hij of zij een tijdje mee kan lopen en aanwezig kan zijn. Vanuit deze veilige bedding kunnen we hem of haar aanmoedigen om te ontdekken, en te spelen en tegelijk zijn of haar eigen weg te laten bewandelen. Soms zijn we hierbij wegwijzer, reisgenoot, pleisterplek of reisleider. De ander bepaalt het tempo. Wij zijn present en doen wat nodig is. We trekken samen op en we leren van elkaar en van het leven.

Deze creatieve en veilige bedding van de Ontdek- en Ontwikkelplekken van OngeEikt wijkt sterk af van wat veel reguliere instanties bieden. Daar is de liminal space vaak bij voorbaat al ingeperkt door diagnoses, problemen, focus op tekorten en aannames. Waardoor er weinig ruimte is, weinig te ontdekken en weinig te kiezen is. Hier vervolgen mensen hun reis via het werk en beleid van professionals, die ervoor opgeleid zijn. Ze moeten snel en met resultaat veranderen, anders worden ze buitengesloten. Ze krijgen labels als mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, bijstandsgerechtigden, arbeidsgehandicapt, iemand uit het doelgroepregister, een client, de personen in de kaartenbak. Of komen terecht in een database en worden als ‘lastig of niet te bemiddelen’ aangemerkt.

Wat hebben wij binnen OngeEikt de afgelopen anderhalf jaar geleerd over wat bedding wèl moet bieden? Dit vertelden onze deelnemers:

• Een prettige en creatieve plek om naartoe te gaan.
• Een welkome plek zonder verplichtingen en druk.
• Ruimte voor je eigen stijl en daarmee experimenteren
• Wennen aan vaste afspraken buitenshuis
• Oefenen in contact maken met anderen
• Leren omgaan met minder voorspelbare situaties en je toch veilig weten
• Zelf iets kunnen ontdekken
• Oefenen in het delen van wat er in je leeft
• Hulp krijgen om gedachtenpatronen en eigen verwachtingen te doorbreken
• Me koesteren in onderlinge gesprekken
• Van alleen maar denken, naar ook doen kunnen gaan
• Iemand die je aanmoedigt ook al moet ik het zelf doen
• Beoordeeld worden op je kwaliteiten en niet op je achtergrond

Door de creatieve begeleiding van de leden van OngeEikt, de rolmodellen die ze in onze community tegenkwamen en de support die ze kregen, zijn de deelnemers in beweging gekomen. Want creativiteit haalt je uit je hoofd en geeft je zicht op mogelijkheden. Creativiteit laat zien wat je tegenhoudt om de volgende stap te zetten. Creativiteit verbindt je met anderen. Het inzetten van creativiteit helpt je om weer te gaan spelen. En dat is wat belangrijk en nodig is om te ontdekken en te ontwikkelen.

Dat is wat we mensen willen bieden. Een veilige en welkome plek waar we samen optrekken, samen kunnen ontdekken, ontwikkelen en leren. En samen verder kunnen bewegen om onze dromen waar te maken. Waar we allemaal gelukkiger van worden. Om het met deelnemer Sala te zeggen: ‘Toen ik op mijn zwakst was, vond ik deze plek waar ik het gelukkigst ben.’

We gaan proberen dergelijke plekken voort te zetten. Want elke week meldt zich nog iemand die aan een ontwikkelplek behoefte heeft. Dit keer zonder de financiële support van de Sociale Agenda van de Provincie Drenthe. Ondanks dat we de behoefte aan een dergelijke plek duidelijk hebben kunnen maken, is het bij reguliere verwijzers als UWV, gemeente, WPdA, arbeidsongeschiktsheidspartijen en anderen niet gelukt om ons Ontdek- en Ontwikkelprogramma in hun aanbod op te nemen. Daarnaast zou het onvoldoende bewezen zijn en niet passen binnen het systeemdenken van deze instanties. Waarvan acte.

Maar we gaan door. We zijn een ontwikkelgids aan het maken waarin we onze manier van werken uitleggen en onze tips en leerpunten delen. Deze gids gaan we breed verspreiden. Mogelijk biedt dat gelegenheid om met de juiste partijen in gesprek te komen, zodat we de mensen die zich nog wekelijks melden alsnog kunnen ondersteunen om in beweging te komen.

Ter afsluiting

We boden vanuit OngeEikt anderhalf jaar bedding aan mensen die in liminal space verbleven. Daardoor kwamen ze weer in beweging, op weg naar een volgende fase in hun leven. Wij deden dat met veel plezier en toewijding, want we geloven in een inclusieve samenleving zonder drempels, waar iedereen kan meedoen.

De expositie van het creatieve proces en werk van deelnemers die jullie zo kunnen bekijken, is door de deelnemers zelf ingericht en vormgegeven. Deze vormt de afronding van de afgelopen anderhalf jaar. Onder de toepasselijke titel ‘In Beweging’ geven de deelnemers een inkijkje in hun ervaringen en ontwikkelingen tijdens het project. Met grote dank aan Suhela, Kirsten, Wendy, Iris en Anne voor de organisatie van de expositie. En alle anderen voor hun bijdrage! Het was een eer en genoegen om samen met jullie op weg te zijn! Ter ere daarvan maakte ik een elfje.

In

Beweging komen

Creatief spelend ontwikkelen

In je ware zelf

Thuiskomen

De expositie 'In Beweging' was tot en met 31 maart 2023 te zien bij OngeEikt aan het Koopmansplein 6-8 op do, vr, za van 13-17 uur.